Οδησσός

Οδησσός
I
Ονομασία δύο αρχαίων πόλεων.
1. Ελληνική πόλη που είχε χτιστεί από Μιλήσιους αποίκους τον 6o αι. π.Χ. και γρήγορα εξελίχθηκε σε εμπορική. Μαζί με τις ελληνικές πόλεις Τόμι, Καλλατία, Μεσημβρία και Απολλωνία, αποτέλεσε την εκεί ελληνική Πεντάπολη. Ο Προκόπιος την αναφέρει σαν φρούριο που επισκευάστηκε από τον Ιουστινιανό. Είναι η σημερινή Βάρνα της Βουλγαρίας, όπου έχουν βρεθεί πολλές ελληνικές επιγραφές και άλλες αρχαιότητες.
2. Πόλη της ευρωπαϊκής Σαρματίας, η σημερνή Οδησσός.
II
Πόλη (1.029.000 το 2003) στη νότια Ουκρανία, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας (33.300 τ.χλμ.)· σύγχρονη πόλη, στη δυτική ακτή του Κόλπου της Ο. (Εύξεινος Πόντος), έχει σημαντικό εμπορικό λιμάνι και είναι ναυτική βάση. Η πόλη έχει σχέδιο τετραγωνικό με ευρείες και κανονικές κάθετους οδούς. Από τα πολυάριθμα μνημεία της, στα οποία κυριαρχεί ο νεοκλασικός ρυθμός, άξια μνείας είναι η ορθόδοξη μητρόπολη και άλλοι ναοί. Είναι έδρα πανεπιστημίου, ιατρικής, μηχανικής, γεωπονικής, παιδαγωγικών σχολών, ακαδημιών, ωδείου και τεχνικών σχολών, πλούσιας πινακοθήκης, αρκετών μουσείων, βιβλιοθηκών και αστεροσκοπείου.
Η Ο. είναι γεωργικό κυρίως κέντρο με εργοστάσια φαρμακευτικών προϊόντων, μεταλλομηχανουργίας, ειδών διατροφής, ενδυμασίας, υαλουργίας, διυλιστήρια πετρελαίου και κινηματογραφικά στούντιο.
Ιστορία. Το έδαφος της πόλης ήταν κατοικημένο από τους αρχαιότατους χρόνους· οι Έλληνες είχαν εγκαταστήσει όχι μόνο διάφορα σημεία προσέγγισης, αλλά ίδρυσαν εκεί την αποικία της Ο. Η αρχαία πόλη, που καταστράφηκε τον 3o και τον 4o αι. μ.Χ., δεν αναφέρεται από τότε επί μια χιλιετηρίδα. Στην τοποθεσία της πόλης εμφανίστηκε αργότερα το χωριό Χατζήμπεη, του οποίου οι οικιστές ήταν Έλληνες, το οποίο αργότερα κυριεύσανε οι Τούρκοι, οι Λιθουανοί, οι Τάταροι, και, τέλος, οι Τούρκοι. Με τη συνθήκη του Ιασίου (1792) ολόκληρη η περιοχή περιήλθε στη Ρωσία και αποφασίστηκε η κατασκευή του λιμανιού και η ίδρυση της πόλης, που αναπτύχθηκε γρήγορα, αρχικά ως λιμάνι φόρτωσης δημητριακών και αργότερα, όταν συνδέθηκε με το ρωσικό σιδηροδρομικό δίκτυο, ως βιομηχανικό κέντρο. Κατά τα πρώτα χρόνια του 20ού αι. στην Ο. έγιναν κινήματα εργατών, που έφτασαν στο αποκορύφωμα τους το 1905 με την ανταρσία του πολεμικού πλοίου Ποτέμκιν. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης καταλήφθηκε από τα στρατεύματα διάφορων ευρωπαϊκών κρατών και κατά τον B’ Παγκόσμιο πόλεμο από τους Γερμανούς οπότε και υπέστη τεράστιες καταστροφές.
Ο ελληνισμός της Ο. Η ελληνική παροικία της Ο. διατηρούσε, πριν την Επανάσταση, σχολείο και ναό. Πολλοί δήμαρχοι της πόλης υπήρξαν Έλληνες. Οι Έλληνες της Ο., που ξεπερνούσαν τις 15.000, ήταν θερμοί πατριώτες, γι’ αυτό και ιδρύθηκε εκεί, το 1814, η Φιλική Εταιρεία. Μετά την έναρξη της Επανάστασης, πολλοί Έλληνες πρόσφυγες καταφύγανε στην Ο., απ’ όπου, μετά τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους, επέστρεψαν στην Ελλάδα. Μεταξύ εκείνων που αποφοίτησαν από το ονομαστό λύκειο Ρισελιέ της Ο., ήταν οι Αλέξανδρος Ραγκαβής, Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, αδελφοί Λεβίδες, Γρηγόριος Καμπούρογλους κ.ά. Στην Ο. εξάλλου μεταφέρθηκε η σωρός του απαγχονισμένου οικουμενικού πατριάρχη Γρηγόριου Ε‘ και τάφηκε στον εκεί ελληνικό ναό, για να μεταφερθεί, τελικά, το 1871, στην Αθήνα. Γενικά, η Ο. υπήρξε το πολυπληθέστερο ελληνικό κέντρο της τσαρικής Ρωσίας. Η Ελληνική Κοινότητα Οδησσού, διαλύθηκε μετά την Οκτωβριανή επανάσταση. Οι αρχές της πόλης διατηρούν ως μνημείο το σπίτι όπου ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία, στο οποίο έχουν εντοιχίσει αναμνηστική ενεπίγραφη πλάκα.
Το θέατρο της όπερας και του μπαλέτου στην Οδησσό. Η σημαντική αυτή πόλη, με τη σύγχρονη εμφάνιση και τους ωραίους δρόμους είναι και αξιόλογο πνευματικό κέντρο, με πανεπιστήμιο, ωδείο, πλούσια πινακοθήκη, μουσεία και βιβλιοθήκες με μεγάλο αριθμό έντυπων. Στην πόλη αυτή ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Look at other dictionaries:

  • Οδησσός — η ού, πόλη της Oυκρανίας στον Εύξεινο Πόντο …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • Αχμάτοβα, Άννα Αντρέγεβνα — (Οδησσός 1889 – Μόσχα 1966). Λογοτεχνικό ψευδώνυμο της Ρωσίδας ποιήτριας Α. Α. Γκορένκο. Προσχώρησε το 1912 στην ομάδα των ακμεϊστών, οι οποίοι, αντίθετοι στον συμβολισμό, αναζητούσαν μια ανανεωμένη σαφήνεια στην ποίηση, με το να αποδέχονται,… …   Dictionary of Greek

  • Βουτσινάς, Ιωάννης — (Οδησσός 1834 – 1902). Λόγιος. Έχει συνδέσει το όνομά του με τον Βουτσιναίο ποιητικό διαγωνισμό. Κεφαλονίτης στην καταγωγή, γεννήθηκε στην Οδησσό της Ρωσίας και έζησε τα μαθητικά του χρόνια στη Σύρο, όπου φοίτησε στα εκεί σχολεία και ξαναγύρισε… …   Dictionary of Greek

  • Γουδέλη, Μαρία — (Οδησσός 1906 –). Εκπαιδευτικός και λογοτέχνης. Σπούδασε στο Μαράσλειο Διδασκαλείο, στο Ωδείο Αθηνών (πιάνο), στη σχολή φυσικών επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Σταδιοδρόμησε αρχικά στα Πρότυπα… …   Dictionary of Greek

  • Μπάμπελ, Ισαάκ Ιμανουίλοβιτς — (Οδησσός 1894 – 1941). Ρώσος συγγραφέας. Από φτωχή εβραϊκή οικογένεια, πέρασε δύσκολη παιδική και νεανική ηλικία. Αν και άρχισε να δημοσιεύει ήδη από το 1915, αποκαλύφθηκε ως λογοτέχνης το 1924 με μερικά του διηγήματα από το έργο του Το κόκκινο… …   Dictionary of Greek

  • Ούριζον, Πάβελ Σαμουήλοβιτς — (Οδησσός 1898 – Μπατς, Λουάρ Ατλαντίκ 1924). Ρώσος μαθηματικός. Σπούδασε στο πανεπιστήμιο της Μόσχας, όπου και δίδαξε για ένα διάστημα. Υπήρξε μαζί με τον Αλεξανδρώφ ιδρυτής της σχολής τοπολογίας της Μόσχας. Στον κλάδο αυτό των μαθηματικών η… …   Dictionary of Greek

  • Φλογαΐτης, Νικόλαος — (Οδησσός 1799 – Χαλκίδα 1867). Νομομαθής και αγωνιστής του 1821. Καταγόταν από πατέρα Λευκάδιο, έμπορο εγκατεστημένο στην Οδησσό. Μυήθηκε πολύ νέος στη Φιλική Εταιρεία και το 1821 στάλθηκε από τον Αλ. Υψηλάντη στην Πελοπόννησο με μυστικές… …   Dictionary of Greek

  • Ψυχάρης, Γιάννης — (Οδησσός 1854 – Παρίσι 1929). Έλληνας γλωσσολόγος. Μετά τις πρώτες εγκύκλιες σπουδές στη γενέτειρά του και στην Κωνσταντινούπολη, συνέχισε τα γυμνασιακά του μαθήματα στη Μασσαλία, σπούδασε αρχαία ελληνική, λατινική και γαλλική φιλολογία στο… …   Dictionary of Greek

  • Ουκρανία — Κράτος της ανατολικής Ευρώπης. Συνορεύει Δ με την Πολωνία, Β με τη Λιθουανία, ΒΑ με τη Ρωσία, ΝΔ με τη Σλοβακία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία και τη Μολδαβία, και στα Ν βρέχεται από την Αζοφική και από τη Μαύρη θάλασσα (Εύξεινο Πόντο).Ο. σημαίνει… …   Dictionary of Greek

  • Odesa — Para otros usos de este término, véase Odessa. Odessa Одеса Одесса Odesa …   Wikipedia Español

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”